Rối loạn mặc cảm về ngoại hình: Dấu hiệu và cách điều trị | Safe and Sound

Rối loạn mặc cảm về ngoại hình (Body Dysmorphic Disorder - BDD) là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng, trong đó người bệnh có cái nhìn méo mó và tiêu cực về ngoại hình của mình. Điều này dẫn đến sự ám ảnh, cảm xúc lo lắng và căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, hãy cùng chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý của Safe and Sound tìm hiểu về các dấu hiệu của rối loạn mặc cảm về ngoại hình và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Tâm lý giáo dục học – Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound

Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế

1. Dấu hiệu của rối loạn mặc cảm về ngoại hình

Ảnh 1: Dấu hiệu của rối loạn mặc cảm về ngoại hình

- Ám ảnh với khuyết điểm về ngoại hình

Người mắc rối loạn mặc cảm về ngoại hình thường bị ám ảnh với những khuyết điểm nhỏ hoặc tưởng tượng trên cơ thể mình. Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, những khuyết điểm này có thể là về da, tóc, mũi, mắt hoặc bất kỳ bộ phận nào khác. Sự ám ảnh khiến họ dành nhiều thời gian kiểm tra, che giấu hoặc sửa chữa các khuyết điểm này.

- Suy nghĩ tiêu cực và tự ti

Người mắc rối loạn tâm lý này thường có suy nghĩ tiêu cực về bản thân và ngoại hình. Họ cảm thấy xấu hổ, tự ti, rơi vào những cảm xúc tiêu cực và cho rằng mọi người xung quanh cũng nhận thấy và đánh giá thấp họ vì những khuyết điểm đó. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, suy nghĩ này dẫn đến sự tự cô lập, né tránh xã hội và các hoạt động giao tiếp.

- Hành vi kiểm tra và che giấu

Người bệnh thường xuyên kiểm tra ngoại hình của mình trước gương, chụp ảnh hoặc so sánh với người khác. Họ cũng có thể dành nhiều thời gian để che giấu các khuyết điểm bằng cách trang điểm, đeo mặt nạ hoặc mặc quần áo che kín. Những hành vi này nhằm mục đích làm giảm bớt những cảm xúc lo lắng, nhưng thực tế lại khiến rối loạn tâm lý này trở nên tồi tệ hơn.

- Tránh né các tình huống xã hội

Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý chia sẻ, vì tâm lý tự ti và lo lắng về ngoại hình, người mắc BDD thường tránh né các tình huống xã hội như gặp gỡ bạn bè, tham gia các sự kiện hoặc thậm chí là đi làm. Sự tránh né này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân mà còn tác động tiêu cực đến sự nghiệp và các mối quan hệ xã hội.

- Tìm kiếm các phương pháp thẩm mỹ

Nhiều người mắc BDD thường tìm đến các phương pháp thẩm mỹ như phẫu thuật, tiêm filler, hoặc các liệu pháp làm đẹp khác để sửa chữa các khuyết điểm mà họ cho là nghiêm trọng. Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, những biện pháp này thường không mang lại hiệu quả lâu dài và có thể làm tăng thêm tâm lý lo lắng và ám ảnh.

2. Nguyên nhân của rối loạn mặc cảm ngoại hình

- Yếu tố di truyền

Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển rối loạn mặc cảm về ngoại hình. Người có thành viên gia đình mắc các rối loạn tâm lý khác như rối loạn lo âu, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc trầm cảm có nguy cơ cao hơn phát triển BDD.

- Ảnh hưởng của môi trường

Áp lực từ xã hội, gia đình và bạn bè có thể góp phần làm gia tăng cảm xúc tiêu cực và sự ám ảnh về ngoại hình. Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, những tiêu chuẩn vẻ đẹp không thực tế do truyền thông và mạng xã hội đưa ra cũng có thể gây ra cảm giác không hài lòng với ngoại hình và góp phần phát triển BDD.

- Sự kiện tiêu cực trong quá khứ

Ảnh 2: Sự kiện tiêu cực trong quá khứ có thể là nguyên nhân của rối loạn mặc cảm ngoại hình

Các sự kiện tiêu cực trong quá khứ như bị bắt nạt, chê bai ngoại hình hoặc trải qua các trải nghiệm tâm lý đau thương có thể để lại dấu ấn sâu sắc và góp phần vào sự phát triển của rối loạn mặc cảm về ngoại hình.

3. Cách điều trị rối loạn mặc cảm về ngoại hình

3.1. Liệu pháp tâm lý

Ảnh 3: Liệu pháp nhận thức hành vi trong điều trị rối loạn mặc cảm ngoại hình

- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT)

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) là một trong những phương pháp điều trị tâm lý hiệu quả nhất cho rối loạn mặc cảm về ngoại hình. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, CBT giúp người bệnh thay đổi cách suy nghĩ tiêu cực về ngoại hình và học cách đối phó với những suy nghĩ ám ảnh. Bằng cách thay đổi nhận thức và hành vi, người bệnh có thể giảm bớt cảm xúc lo lắng và tăng cường sự tự tin.

- Liệu pháp tâm lý hỗ trợ

Liệu pháp tâm lý hỗ trợ giúp người bệnh cảm thấy được lắng nghe và chia sẻ. Các chuyên gia tâm lý sẽ làm việc với người bệnh để xác định các yếu tố gây ra rối loạn và phát triển các kỹ năng đối phó với căng thẳng và lo lắng. Sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý có thể mang lại sự an ủi và động viên cho người bệnh trong quá trình điều trị.

3.2. Dùng thuốc

Trong một số trường hợp, việc dùng thuốc có thể cần thiết để giảm bớt các triệu chứng của rối loạn mặc cảm về ngoại hình. Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, các loại thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chống lo âu có thể được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát các triệu chứng lo lắng và suy nghĩ ám ảnh.

3.3. Hỗ trợ từ gia đình và bạn bè

Gia đình và bạn bè đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị rối loạn tâm lý này. Sự hỗ trợ, đồng cảm và hiểu biết từ người thân có thể giúp người bệnh cảm thấy được yêu thương và động viên. Đồng thời, các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý khuyên rằng gia đình và bạn bè cũng nên tìm hiểu về BDD để có thể hỗ trợ người bệnh một cách hiệu quả nhất.

3.4. Tham gia nhóm hỗ trợ

Tham gia các nhóm hỗ trợ với những người có cùng trải nghiệm có thể mang lại sự đồng cảm và chia sẻ kinh nghiệm. Các nhóm hỗ trợ cung cấp môi trường an toàn để người bệnh có thể chia sẻ cảm xúc, học hỏi từ những người khác và tìm kiếm sự động viên về tâm lý.

Rối loạn mặc cảm về ngoại hình là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của rối loạn mặc cảm về ngoại hình, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm lý để có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia